9. Sınıflar Türk Edebiyatı 2.Dönem, 2. Sınav
S. Harnâme’den alınan aşağıdaki beyitleri günümüz Türkçesine çeviriniz.
Acebe kalur tefekkür ider
Kendi ahvalini tasavvur ider
S. Aşağıdaki boşlukları uygun kelime ya da kelime gruplarıyla doldurunuz.
* Edebi bir eserde olayların olup bittiği yere ………….………….. denir.
*Klasik Türk edebiyatı şairleri ,roman ve hikâye yerine ……..………………………………… yazarlardı.
*Her edebi eserin okuyana,izleyene vermek istediği bir …………………………………………….. vardır.
*Halk Edebiyatı’nın ölçüsü …………………………..…… …. dür.
*Türk edebiyatında bestelenmek amacıyla yazılan divan şiiri nazım şekline ……..……………….denir.
S. “Ecel büke belimizi
Söyletmeye dilimizi
Hasta iken halimizi
Soranlara selam olsun”
Yukarıdaki dizelerin kafiyesini, redifini, kafiye şemasını ve hangi ölçüyle yazıldığını bulunuz.
S. Harname’nin yazılış amacı ve temel ifade biçiminden yola çıkarak mesnevi türünün şiirle ortak ve şiirden farklı yönlerini bularak yazınız.
S. “Şaha kalkmış at kişniyordu. Pembeye kesmiş, pespembe olmuş dağ yürümeye başladı, ışıkları höpürdeterek. Pembe bir sel köpürerek akıyordu dağdan aşağı. Ovayı binlerce, pembeye kesmiş kır atın kişnemesi doldurmuştu. Atlar birbirine girmişler, uçuyorlardı. Atların kanatları birbirine değiyor; yeleleri, kuyrukları savruluyordu. Işıklar gittikçe dünyayı dolduruyordu.”
Yukarıdaki metinde, yazar, aşağıdakilerden hangisine başvurmamıştır?
A) Gerçekçi bir anlatıma B) Betimlemelere C) Kelimelere yeni anlamlar yüklemeye D) Hayal gücüne E) Kelime tekrarları yaparak anlatıma akıcılık kazandırmaya
Öyle hesapsız coştuğum olur ki sanırım
Mektepten henüz çıkmışım yaşım yirmi bir
Kurduğum düşü gerçek etme gücü bendedir
Ama nerde!H er bahar şaşmadan aldanırım
S. Bu dörtlükteki uyak düzeni ve çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çapraz uyak – tam uyak
B) Düz uyak – yarım uyak
C) Sarma uyak – tam uyak
D) Sarma uyak – zengin uyak
E) Çapraz uyak – zengin uyak
S. Aşağıdaki tabloda uygun boşlukları ( X ) ile işaretleyiniz.
|
ÖZELLİK
|
MASAL
|
DESTAN
|
HALK HİKAYESİ
|
|
Olay çevresinde oluşan edebî metindir.
|
|
|
|
|
Anlatıma ilahî bakış açısı hâkimdir.
|
|
|
|
|
Kahramanları arasında olağanüstü varlıklar bulunur.
|
|
|
|
|
Ana kahramanları olağanüstü özelliklere sahip varlıklardır.
|
|
|
|
|
Bu tür metinlerin hemen hepsinde “aşk” teması işlenmiştir.
|
|
|
|
|
Sözlü geleneğe bağlı olarak gelişim göstermiştir.
|
|
|
|
|
Yer ve zaman özellikleri genel hatlarıyla belirginlik gösterebilir.
|
|
|
|
|
Millî duyguları en fazla dile getiren edebî türdür.
|
|
|
|
|
Anlatıcısı erkek olduğu için erkek kahramanlar daha ön plandadır.
|
|
|
|
S. Yıllardır ki bir kılıcım kapalı kında,
Kimsesizlik dört yanımda bir duvar gibi
Muzdaribim, duvarın dış tarafında
Şefkatine inanacağım biri yok gibi
Bu dörtlüğün şairi aşağıdakilerden hangisi ile nitelendirilemez?
A) Karamsar B) Umutlu C) Yalnız D)Mutsuz E ) Güvensiz
S. Bu tür yazılarda olaylar ve kişiler tamamıyla
düşseldir.Kişiler, iyiler ve kötüler olarak karşımıza
çıkar.Konuşmalar kalıplaşmıştır.İnsan dışı varlıklar
bile insan gibi konuşur.Olaylar karşıtlıklar üzerine
kurulur.Yer ve zaman belirsizdir.
Bu parçada sözü edilen yazı türü aşağıdakilerden
hangisidir?
A)Roman B) Destan C) Mesnevi
D)Masal E) Halk Hikayesi
S. Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.
Gazelin son beytine matla denir. ( )
Bireysellik, duygu ve çağrışım, manzumeleri n en önemli özelliklerindendir. ( )
S. Türk destanlarından beş tanesinin ismini yazınız.
S. Mesnevilerin uzun yazılabilmesinin temel sebebi nedir?
Gevheri der işler hata
Katırlar baskındır ata
Olur olmaz maslahata
Çocuklar karışır oldu
S. Yukarıdaki dizelerin kafiyesini, redifini, kafiye şemasını ve hangi ölçüyle yazıldığını bulunuz.
S. Aşağıdaki tabloda uygun boşlukları ( X ) ile işaretleyiniz.
|
ÖZELLİK
|
MASAL
|
DESTAN
|
HALK HİKAYESİ
|
|
Tamamen nazım (şiir) şeklindedir.
|
|
|
|
|
Kahraman bakış açısıyla anlatılır.
|
|
|
|
|
İçindeki şiir kısımları saz eşliğinde söylenir.
|
|
|
|
|
İçinde, toplumun yaşayışına dair birçok ipucu vardır.
|
|
|
|
|
Anonim bir özellik gösterir, son zamanlarda yazıya geçirilmiştir.
|
|
|
|
|
İçinde basma kalıp ifadelere, tekerlemelere yer verilir.
|
|
|
|
|
İslâm dönemi öncesine ait olduğu için İslamî özelliklere rastlanmaz.
|
|
|
|
|
Kesin bir sona sahiptir, metnin sonunda olay çözümlenir.
|
|
|
|
|
Ders verme amacı
vardır.
|
|
|
|
|
Kahramanları durağan özellik gösterir.
|
|
|
|
|
Ana kahraman “alp” tipidir.
|
|
|
|
Her zaman tam karanlık değil gece
Kendimde denemişim ben.
Kulak ver,dinle…
Her acının sonunda bir pencere vardır,
Aydınlık bir pencere.
S. Şiirde anlatılmak istenen düşünceyi aşağıdaki atasözlerinden hangisi karşılar?
A) Kara haber tez duyulur.
B) Sabır acıdır,meyvesi tatlıdır.
C ) Kara gün kararıp kalmaz.
D) Sakla samanı gelir zamanı
E ) Bin kaygı bir borç ödemez.
S. Aşağıdaki edebiyat terimlerinin edebiyatımızın hangi dönemlerine ait olduklarını yazınız.
Sagu:
Koçaklama:
Roman:
Karagöz:
Gazel:
S. Manzum hikâye hakkında bilgi veriniz.
S. “ Öyküyü, olayların zaman sırasına göre düzenlenerek
anlatılması” diye tarif etmiştik. Olay örgüsü de
olayların anlatımıdır. Ancak burada üzerinde durulan
husus, olaylar arasındaki ilişkidir. “Kral öldü, sonra
üzüntüsünden kraliçe de öldü” desek olay örgüsü
tamamlanmış olur. Zaman sırası burada da bozulmuş
değildir.
Parçaya göre “ öykü “ ile “ olay örgüsü “ arasındaki
fark aşağıdakilerden hangisidir?
A ) Tip ve karakter farklılığı
B ) Neden – sonuç ilişkisi
C ) Olayların önemli - önemsiz oluşu
D ) Zaman sırası
E ) Kahramanların kişilikleri
S. “Esti nesim-i nevbahar açıldı güller subhdem
Açsın bizim de gönlümüz saki medet-sun cam-ı Cem”
Nefi, bu beyitte, ilkbahar rüzgarının yumuşak sesini vermek için “s,z ,n ve ç” seslerini yineleyerek müzikal bir ses oyunu
gerçekleştirmiştir.
Bu söyleyiş güzelliği aşağıdakilerden hangisi ile adlandırılır?
A) Uyak B) Redif C) Cinas
D) Aliterasyon E) Uyağın yumuşatılması
S. Millet vicdanında derin izler bırakan tarih ve toplum olaylarının kuşaktan kuşağa aktarılarak olağanüstü nitelik kazanıp daha sonra bir ozan tarafından derlenmesiyle oluşan türe…….……denir
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A ) Masal B ) Yapma destan C ) Efsane
D ) Doğal destan E ) Halk hikâyesi
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız.
*Kasidede şairin adının geçtiği bölüme ……………………………… denir.
* Bir olayın içinde geçtiği ,geçeceği veya geçmekte olduğu sürece……………………denir.
* Divan Edebiyatı’nda kullanılan hecelerin uzunluk-kısalıklarına dayalı ölçü sistemine ………….. …………..…….. denir.
* Mısra sonlarındaki kafiyeden sonra ekteki ses benzerliğine ………………………………denir.
S. Harnâme’den alınan aşağıdaki beyitleri günümüz Türkçesine çeviriniz.
Ki birüz bunlarunla hilkatde.
Elde ayakda şekl û sûretde.
S. Aşağıdaki cümlelerin karşısına yargılar doğru ise (D),yanlış ise (Y) yazınız.
Bir edebi metin kendinden önceki edebi geleneklere bağlı olmak zorundadır. ( )
Gazelin son beytine makta denir. ( )
S. Halk hikâyesinin özelliklerini yazınız.
